de voormalige molen
Al ver voor 1640 was er een molen aanwezig in Oudega. Uit de belastingkohieren van de 18de eeuw blijkt dat de molen in Oudega vermeld staan onder huisnummer 18. De molen van Oudega heeft altijd op deze plaats gestaan. De standaardmolen maalde niet alleen voor Oudega, ook de inwoners van Nijega en Opeinde waren verplicht hun rogge of andere granen in Oudega te laten malen. Helaas zijn de gegevens van begin 18de eeuw niet meer te achterhalen, maar daarna is er redelijk nauwkeurig na te gaan welke molenaars hier in Oudega gemalen hebben.
figuur 13. molen "De Hoop" Oudega smallingerland.
overgenomen van (Stichting "Hattum de Vries", 2015) auteursrechthebbende niet bekend.
Molenaars 1645-1804De oudste bekende molenaar heette Andries Hendricks. In 1645 verkoopt hij de windmolen aan Albert Claases, Albert bleef tot 1686 molenaar. De molen bleef in de familie tot 1722. Onderzoek uitgevoerd door de samenstellers van het boek "de geschiedenis van Oudega" heeft niet aangetoond wie molenaar was van de Oudegaaster molen tussen 1722 en 1738. Vanaf 1738 is Jacob Wiegers molenaar, zijn nazaten hebben later de naam van Keimpema aangenomen, een nu nog steeds welbekende naam in Oudega. In 1804 verkoopt Antje Keimpes de rogmolen aan Gaele Rinderts voor ruim 3000 Caroli-guldens, dit volgens het register van ontvangen consentgelden in 1804 blz. 6.
Molenaars 1804- 1967 figuur 15. Eerste steen molen gelegd op 12 maart 1908
foto: F. Wijma
Geale bleef niet lang eigenaar, hij verkocht de molen in 1805 voor 4300 Caroli-gulden aan Jan Feikes Wouda. Met recht een goede investering dus! Wanneer Jan Feikes de molen verkocht heeft is niet duidelijk. Hij is niet lang eigenaar geweest want in juni 1817 verkoopt weduwe Tjerk Rienks Dijkstra de molen aan Jan Hendriks Mulder. Zijn zoon Hendrik Jans blijft molenaar totdat hij de zaak in 1848 verkoopt aan zijn zwager Hillebrand Cornelis Beerlings.
Hoelang Hillebrand molenaar is gebleven en wie hem opgevolgd heeft is niet duidelijk. Wél is duidelijk dat voor 1900 de familie Wilkens uit Bunde (D) komt en Wilco Frederiks Wilkens eigenaar wordt. Zijn zoon Anske volgt hem op. Na zijn overlijden in 1918 hertrouwde zijn vrouw met Elle Geerligs die het bedrijf voortzette tot de molen in 1967 werd opgekocht door Koopmans Meelfabrieken. Sinds 1968 is de molen in het bezit van de familie de Vries. Eedsger de Vries gebruikt de oude molen voor opslag en als werkplaats voor zijn loonbedrijf. Zijn zoon Sierd neemt het loonbedrijf over in 1984. |
Standaardmolen en stellingmolen
figuur 14. de oude standaardmolen, afgebroken in 1907
overgenomen van (Stichting "Hattum de Vries", 2015) auteursrechthebbende niet bekend.
In de negentiende eeuw stond er op Mounehoek een standaardmolen. Wanneer deze molen precies gebouwd is, is niet te achterhalen. Deze molen heeft dienst gedaan tot 1907, toen werd hij afgebroken en vervangen door een nieuwe molen. Deze molen werd in opdracht van Wilco Frederik Wilkens gebouwd in 1908. In 1918 liet hij een molenaarswoning op het perceel ernaast bouwen. Tot 1922 draaide de molen nog op windkracht. Tijdens een zware storm in dat jaar werden de wieken zo ernstig beschadigd dat ook de molenas brak. Men besloot het bovenste gedeelte af te breken en over te stappen op motorische aandrijving, de toekomst. De molen bleef in functie tot 1967.
Korenmolen in OudegaRijdend door de omgeving van Oudega zie je eigenlijk alleen graslandpercelen en mais, weinig handel voor een korenmolen zou je zeggen. Toch was er in vroeger tijden veel bouwland, met name rogge werd veel verbouwd. In 1813 was in de gemeente Oudega meer dan 2500 pondemaat bouwland. Omgerekend komt dat ongeveer neer op 920 hectare, waarvan meer dan de helft, 1283 pondemaat rogge was. 722 pondemaat boekweit, haver 294 pondemaat. Hoe in de daaropvolgende tweehonderd jaar de hoeveelheid granen steeds verminderde is niet geheel duidelijk.
|
Van toen naar nu
figuur 16. Standaardmolen, afgebroken in 1907
overgenomen van (Stichting "Hattum de Vries", 2015) auteursrechthebbende niet bekend.
|
figuur 17. Nieuwe korenmolen, gebouwd 1908
overgenomen van (Stichting "Hattum de Vries", 2015) auteursrechthebbende niet bekend.
|
figuur 18. Molen april 2015
Foto: F. Wijma
|
figuur 19 (www.google.nl/maps/, 2015)
