de Blauwe Stien
De Blauwe Steen ligt precies op het grensgebied van Oudega en Nijega, nou ja, precies, net ten oosten van de brug. In Nijega dus. Op de door landmeter getekende kaart van Smallingerland, gedateerd in 1664 vindt men vlak ten oosten van Oudega een kruisje met daarbij aangegeven "de Blauwe steen". Al sinds, en waarschijnlijk ver voor 1664 ligt die steen daar in de zuiderberm van de Aldegeasterdyk, een steen zoals zoveel stenen. Niets onderscheidt deze steen van andere gelijksoortige stenen of keien.
Niet de vorm, niet de grootte, maar de vele krassen en inkervingen die de steen in alle richtingen omgeven trekken de aandacht. De diepte van deze inkervingen is dieper dan normaal en doet niet denken aan gletscherkrassen maar "wel aan beitel en menschenhand" zoals vermeld staat in "Smellingera-land", het in 1944 uitgegeven geschiedenisboek over Smallingerland.
Dat een cartograaf naast bijzonderheden als kerken, kloosters zathe`s en eendekooijen ook de blauwe steen opnam is een raadsel. Waarschijnlijk had de blauwe steen een belangrijke plaats ingenomen in het leven of de gedachtes van de bevolking van Oudega.
Niet de vorm, niet de grootte, maar de vele krassen en inkervingen die de steen in alle richtingen omgeven trekken de aandacht. De diepte van deze inkervingen is dieper dan normaal en doet niet denken aan gletscherkrassen maar "wel aan beitel en menschenhand" zoals vermeld staat in "Smellingera-land", het in 1944 uitgegeven geschiedenisboek over Smallingerland.
Dat een cartograaf naast bijzonderheden als kerken, kloosters zathe`s en eendekooijen ook de blauwe steen opnam is een raadsel. Waarschijnlijk had de blauwe steen een belangrijke plaats ingenomen in het leven of de gedachtes van de bevolking van Oudega.
Toeval of niet?
Op de bovenstaande kaart uit 1664 staat, naast de eerder genoemde eendekooien, buitenplaatsen, zathe`s en kloosters ook de blauwe steen ingetekend. Vreemd is het dat deze steen in 1664 al genoeg faam had verzameld om een plek te waarborgen op de kaart van Schotanus.
Vreemd lijkt het dat een gewone steen, misschien van een iets afwijkende kleur, maar toch een vrij gewone steen, deze plek heeft verdiend. Komt dit door de bij-behorende legendes? Nee, deze legendes spelen zich pas af ná het verschijnen van de kaart in 1664. Wat zou dan een plausibele verklaring kunnen zijn? Volgens sommigen zou het te maken kunnen hebben met heidense riten die eeuwen eerder zich schijnen af-gespeeld te hebben op precies dezelfde plek waar nu de Sint Agathakerk staat. Ook heeft men beweerd dat de krassen in de steen "merkteekens waren die geplaatst waren door dienaaren van zon- en maan- vereering". Of was het maar gewoon een grenspaal, een markeringsplek om de dorpsgrenzen aan te geven tussen Oudega en Drachten? Dit laatste blijkt het geval te zijn, onderzoek in 1987 heeft uitgewezen dat de krassen in de steen gletsjerkrassen zijn, sporen van menselijke bewerking zijn niet aanwezig op de steen. |
Bommen Berend
De Munsterse troepen waren enkele weken voor het beleg van Groningen teruggetrokken. Op 26 juli 1672 deden de troepen van Bommen Berend uitvallen richting Drachten via de Duurswoudster heide. Het hoofdleger van Bommen Berend trok richting Suameer, maar stuitte daar op de legers van generaal Van Aylva en trok zich terug. Vanaf het hoofdleger scheidden zich groepen plunderaars af richting west en oost. Bij Nijega ging een gedeelte naar het westen over de afsplitsing van de Hogeweg naar Oudega. Hier hadden de inwoners van Oudega ter hoogte van de Blauwe Stien de weg doorgraven. Doordat de vele regen van die zomer de omliggende landen van de steen zo doordrenkt hadden met water, was er voor de plunderaars geen doorkomen aan. Men had de uitgegraven grond aan de Oudega kant van de weg opgeworpen, en aan de Nijega kant had men met ploegen, eggen en bijenkorven geplaatst. Hierdoor was er voor de Munsterse troepen geen doorkomen aan en zo werden de plunderaars tegengehouden.
De Munsterse troepen waren zo verbolgen over hun verlies dat zij hun woede koelden op de Blauwe Steen, vandaar de krassen in de steen..... |
De Blauwe Stien
figuur 155, Oudega, de Blauwe Stien.